Konflikt serologiczny

     Ciąża to wyjątkowy stan, tak psychicznie, emocjonalnie, jak i fizycznie. Cykl miesiączkowy kobiety każdorazowo przygotowuje jej macicę na przyjęcie zapłodnionej komórki jajowej. W organizmie zaś zachodzi szereg procesów i reakcji skoncentrowanych na stworzeniu odpowiednich warunków do jej zagnieżdżenia, a następnie odżywiania, ochrony i bezpiecznego wzrostu. Od momentu zagnieżdżenia to utrzymanie ciąży staje się dla kobiecego organizmu priorytetem. To rosnący płód jest w pierwszej kolejności odżywiany, zaopatrywany w witaminy i mikroelementy, nawet kosztem niedoborów u matki, jeśli zbyt małe ich ilości przyswaja. To dla jego bezpieczeństwa w wielu przypadkach organizm odrzuca wcześniej tolerowane substancje potencjalnie szkodliwe, jak alkohol, nikotyna, surowe mięso. Płód jest najważniejszy, niezależnie od woli, świadomości, chęci – kobiecy organizm tak jest zaprogramowany. Chronić nowe życie.
     Zdarza się jednak, że organizm matki zwraca się przeciw temu nowemu życiu. Również automatycznie, również niezależnie. Odbiera rosnący płód, jako zagrożenie, jak jednostkę chorobową i uruchamia przeciw niemu odpowiedź immunologiczną, mającą na celu eliminację zagrożenia. Konflikt serologiczny, bo o nim mowa, to sytuacja, w której, najprościej mówiąc, układ odpornościowy matki rozpoznaje płód jako ciało obce ze względu na różnice w krwi. Ma to miejsce w dwóch sytuacjach: gdy do konfliktu dochodzi na tle grup głównych, a więc kiedy grupa krwi dziecka, różni się od grupy krwi matki (np. matka z grupą 0, dziecko z grupą B – jak ojciec), albo na tle niezgodności Rh (matka z Rh minus, dziecko plus – jak ojciec). Mechanizm konfliktu między matką a płodem porównać można do alergii, która pojawia się w momencie połączenia się krwi matki z krwią płodu. Typowa alergia skutkuje negatywnie dla osoby uczulonej. Przy konflikcie serologicznym, konsekwencje ponosi płód a później i dziecko, którego krwinki czerwone niszczone są przez przeciwciała matki.
     Wbrew ogólnie panującemu przekonaniu, że do konfliktu dochodzi wyłącznie w kolejnych ciążach, wyniki wieloletnich badań i obserwacji świadczą o zupełnie innym stanie rzeczy. Udowodniono, że do mikrotransfuzji płodowo-matczynej, a więc przenikania przez łożysko niewielkich ilości krwi płodu, która następnie trafia do krwiobiegu matki, dochodzi w każdej ciąży. Ilość przenikniętej krwi jest zazwyczaj zbyt mała, by mogło dojść do reakcji odpornościowej u matki. W związku z tym, konflikt na tle niezgodności Rh w pierwszej ciąży występuje niezmiernie rzadko, ale nie można powiedzieć, że nigdy. Gdy przyczyną konfliktu jest niezgodność grup krwi, tak samo często występuje on w pierwszych, jak i kolejnych ciążach.
     Niezgodność serologiczna, czyli reakcja odpornościowa matki na odziedziczone po ojcu antygeny krwinkowe dziecka, których ona nie posiada, może wystąpić również wtedy, gdy obydwoje rodzice dziecka mają tę samą grupę krwi i ten sam czynnik Rh, dlatego profilaktyką przeciwkonfliktową powinny zostać objęte wszystkie ciężarne, niezależnie od grupy krwi ich i ich partnerów. Trzeba jednak pamiętać, że przypadki konfliktu w sytuacji jednakowych grup i Rh są incydentalne.

[smartads]
     Najczęściej występującą i obarczoną największym ryzykiem poważnych konsekwencji dla płodu i dziecka jest niezgodność serologiczna na tle Rh z płodem Rh dodatnim. Stopień zagrożenia dla płodu jest różny i niezależny od ilości jego krwinek, które przedostaną się do układu krwionośnego matki. Jak każda inna choroba, również konflikt serologiczny może mieć różny przebieg, a co za tym idzie, stopień nasilenia objawów i powagę skutków. Niezgodność Rh między matką a płodem powoduje immunizację matki. Oznacza to, że jej organizm wytwarza przeciwciała uszkadzające erytrocyty płodu, w konsekwencji czego krwinki ulegają zniszczeniu. Dzieci z takiej niezgodnej antygenowo i niezaopatrzonej profilaktycznie ciąży rodzą się zazwyczaj z chorobą hemolityczną. Jest ona skutkiem działania przeciwciał matki przeciw antygenowi D płodu. Przebiega głównie z nasiloną żółtaczką i silną anemią – skutkiem rozpadu krwinek. Obecność antygenu D we krwi świadczy o dodatnim Rh.